
و ابتدايي
4
3
2
1
شغل پدر
كارشناس مشاغل آازاد تجاري، استاد و امثال آن
كارمند، معلم، نظامي، كشاورز صاحب زمين و امثال آن
كارگر ساده، راننده،دست فروش، كسبه جزء و ….
بيكار و از كار افتاده يا فوت شده
4
3
2
1
درآمد ماهيانه پدر
بيش از 30 هزار تومان
از 210 تا 300 هزار تومان
از 101 تا 200 هزار تومان
تا 100 هزار تومان
4
3
2
1
نوع تملك منزل مسكوني
شخصي
سازماني
اجارهاي
سرمايهداري
4
3
2
1
زير بناي فعلي منزل مسكوني
بيش از 150 متر
از 101 تا 150 متر
از 71 تا 100 متر
كمتر از 70 متر
4
3
2
1
تعريف نظري و عملياتي انسجام خانوادگي
منظور از انسجام خانوادگي اين است كه والدين و فرزندان خانواده در كنار هم زندگي كرده و بين آنان اختلاف و درگيري نباشد. فضاي عاطفي خانواده محبت آميز بوده و افراد داراي كنش متقابل باشند. نبودن كنش متقابل و رابطه محبت آميز بين اعضاء سبب تضعيف انسجام خانوادگي يا از بين رفتن آن ميشود. بنابراين عدم انسجام و از هم گسيختگي آن را ميتوان تجزية واحد خانواده و نقشهاي اجتماعي آن دانست. زيرا در اين صورت يك يا چند نفر از اغضاي آن از عهده انجام تكاليف خود، آنطور كه بايد و شايد برنميآيند، انواع گسيختگي خانواده بدين قرار است:
1- خانواده تك والدي: حالتي است كه واحد خانواده كامل نشده پدر (يا شوهر) در خانواده حضور ندارد و وظايف او توسط مادر انجام ميگيرد.
2- فسخ، جدايي، طلاق: كه در اين حالت خانواده به دليل تصميم به جدايي يكي از والدين تجربه ميشود.
3- خانواده دچار مشكلات عاطفي: خانوادهاي است كه اعضاء آن با هم زندگي ميكنند اما داراي كنش متقابل نبوده و از حمايت احساس هم محرومند.
4- عدم موفقيت غير ارادي در اجراي نقشهاي خانوادگي: در اين حالت يكي از اعضاي خانواده مبتلا به بيماري جسمي يا رواني طولاني مدت و مشكلات شبيه به آن است كه در نتيجه موفق به انجام وظايف خود نيست.
(دارياپور، 1370، 99)
جهت ساختن شاخص انسجام خانوادگي، با بهرهگيري از منبع بالا، از متغيرهاي همچون، زندگي با والدين، عدم وجود اختلافات ميان والدين، رابطه صميمانه فرزند (دانش آموز) با والدين و خواهران و برادران، نظرخواهي خانواده از فرزند (دانش آموز) درباره مسائل داخل خانواده، مناسب يا نامناسب بودن وضعيت منزل جهت درس خواندن، استفاده شده است كه نحوه امتياز بندي آنها به شرح جدول زير آمده است:
جدول متغيرها و امتيازات مربوط به شاخص انسجام خانوادگي
مفهوم
شاخص
تقسيم بندي
امتياز
انسجام خانوادگي
زندگي با والدين
با والدين (پدر و مادر)
با پدر يا مادر
با برادر يا خواهر بزرگتر
زندگي مجردي يا مستقل
با سايرين
5
4
3
2
1
اختلاف با پدر
اصلاً
به ندرت
گاهگاهي
اغلب
هميشه
5
4
3
2
1
اختلاف با مادر
اصلاً
به ندرت
گاهگاهي
اغلب
هميشه
5
4
3
2
1
اختلاف با برادر يا خواهر
اصلاً
به ندرت
گاهگاهي
اغلب
هميشه
5
4
3
2
1
رابطه صميمانه و عاطفي با پدر
خيلي زياد
زياد
متوسط
كم
خيلي كم
5
4
3
2
1
رابطه صميمانه و عاطفي با مادر
خيلي زياد
زياد
متوسط
كم
خيلي كم
5
4
3
2
1
رابطه صميمانه و عاطفي با برادر و يا خواهر
خيلي زياد
زياد
متوسط
كم
خيلي كم
5
4
3
2
1
نظر خواهي و مشورت والدين از فرزندان درباره مسائل خانوادگي
خيلي زياد
زياد
متوسط
كم
خيلي كم
5
4
3
2
1
وضعيت منزل از جهت امكانات رفاهي براي درس خواندن
بسيار مناسب
مناسب
تقريبا مناسب
نامناسب
بسيارنامناسب
5
4
3
2
1
رابطه صميمانه و عاطفي والدين (پدر و مادر)
خيلي زياد
زياد
متوسط
كم
خيلي كم
5
4
3